Waalidkaa ka mas’uul ah mustaqbalka caruurta ee xagee buu ku socdaa mustaqbalka caruurta soomaaliyeed ee ku nool wadamada reer Galbeedka?

8

somali boy
Shaki kuma jiro in waalidiinta soomaaliyeed ee wadamada reer galbeedka ku nool ay dareemayaan in doorkoodii waalidnimo laga riixday oo dawladaha martida looyahay ay noloshii qoysaka si hoose u faragashadeen. Nolosha reer galbeedku waa mid siyaabo badan uga duwan tii wadankeenii hooyo taas oo waalidiintu aanay fara gelin fara badan ku laheyn waxbarashada ubadka dawladuna aysan nolosha qoyska si aan reerku raali ka ahayn u faragashan jirin. Meelo badan oo dunida ka mid ah oo waddankeenii hooyo ka mid yahay, mas’uuliyadda wasaaradda waxbarashada waxaa ku lamaanan barbaarinta ubadka ee dhinaca edebta iyo dhaqanka suuban. Waddankeenii hooyo macalimiintu uma aanay joogin dugsiyada inay casharada u dhigaan ardeyda oo kaliya ee waxa kale oo ay mas’uul ka ahaayeen dhaqanka wanaagsan iyo tarbiyadda.
Ardayda oo la baro gaarista go’aanada wanaagsan lagana caawiyo afkaarta suuban. Ardeyga iyo macalinku waxa ay wada jogaan in ka badan inta ardeygu la joogo waalidkiis taasoo ah qiyaastii sadex meelood meel afar iyo labaatanka saac.
Inteena badan waxaan xasuusnaa markii aan ilmaha yar ahayn oo aan dugsiyada aadi jirnay waxaan ka cabsan jirney ama ka xishoon jirnay deriska cabsi ka badan tan aan ka cabsano waalidka.
Waaalidiinta xaafadda oo dhan si isku mid ah ayey caruurta ula dhaqmi jireen ugana celin jireen xumaanta marka ay ogaadaan taasina waxa ay aheyd arrin waalidiinta oo dhan isku afgarteen oo ayada oo aan buug lagu qorin la isku raacay meel adagna ay ka taagnaayeen taasina waxay door muuqda ka qaadatay hanuuninta iyo hagaajinta habdhaqanka dhalaanka soomaaliyeed.
Macalimiinta dhigta dugsiyada waxa ay ahaayeen waalidka labaad ee ardada waalidiintuna arintaas aad bay ugu faraxsanaayeen. Askar boliis ah ma aanay joogi jirin dugsiyada waxaana macalimiinta iyo maamulka dugsiyadu mudnaayeen ixtiraamka ugu sareeya ayaga oo u madax banaanaa waxbarashada iyo ciqaabta ardayda. Waalidiinta waxaa loo yeeraa oo kaliya marka arrini faraha ka baxdo oo la doonayo in laga talo geliyo oo lala socodsiiyo xaaladda.
Dhulka reer Galbeedku, xaaladdu sidaas way ka duwan tahay. Macalimiintu mas’uul kama ahan dhaqanka ardayda mas’uuliyadooduna waa mid kooban; kuna kooban in ay ardada u dhigaan maadooyinka duruusta wixii ardayga ka soo kordhana oo dhaqan xumo ay u arkaana u gudbiyaan sarkaalka boliiska ah ee jooga dugsiga.
Maadaama ma’uuliyadda macalimiintu kooban tahay, waalidka ayaa la doonayaa in ay buuxiyaan doorka banaan. Waalidiinta waxaa laga filayaa in ay xiriir joogta ah la yeeshaan macalimiinta oo ay booqdaan dugsiga todobaad kasta hal mar, ugu yaraan bishiiba laba mar.
Annaga ayaa dooranay in aan caruurteena kula noolaano dhulka reer Galbeedka sidaa darteed waa in aan la qabsanaa nidaamka halkan ka jira oo aan isku daynaa hagaajintiisa waana in aanaan sugin in nidaamku isku keen hagaajiyo. Way jirtaa in nidaamku tixgelin kooban siiyo duruufaheena gaarka ah laakiin annaga weeye kuwa laga doonayo in aan noqono dad wanaagsan oo bulshada aan la nool nahay wax ku soo kordhiya.
Waa wax garawshiiyo leh haddii mararka qaarkood dhaqanku noqdo mid nagu adag siyaabo fara badan laakiin taasi cudurdaar uma noqoneyso in waalidiin badan ka soo bixi waayaan xilkooda waalidnimo oo aanay xitaa ogeyn halka ay caruurtooda joogaan xilligii la doonayey in ay guriga joogaan.
Inta badan caruurta waxaa dambiyada ay geystaan ku cadaadiya ama ay kaga daydaan dabeecadaha xun-xun caruurta kale. Caruurta iyo waliba inbada oo ka mid ah dhalinyarada xoogaa kortay waxa ay u maleynayaan maamulka oo laga hor yimaado (la isku taago) sida macalimiinta, maamulaha iyo ciidamada nabadgelyada inay magic iyo sumcad ku helayaan. Waalidka oo doorkiisu maqan yahay waxa ay ilmaha gacan ku siin kartaa inuu u dhago nuglaado caruurta kale ee ku hogaamiya dambiyada.
Gunta hadalku waa haddii aadan ilmhaaga noloshooda ka qeyb qaadan oo aadan waqti ku haboon gelin oo aadan saaxiib la noqon waxa ay saaxiib ka dhiganayaan saaxiib aad ka shaleyso mustaqbalka.
Saaxiib aan dan ka laheyn mustaqbalka ubadka oo ku hogaaminaya dariiq aan ka soo noqod laheyn oo cawaaqib xumo u soo jiidaya noloshooda.
Wasaaraddaha waxbarashada ee reer galbeedka oo dhan way ku fashilmeen in ay wacyi gelin ku filan waalidiinta ka siiyaan muhimadda ay leedahay in ay ka qeyb qaataan waxbarashada ubadkooda. Waalidiinta intooda badan waxa ay ogaadaan dambiyada ay caruurtoodu galaan marka looga yeero maxkamadaha caruurta. Xitaa shilalka ka dhaca dugsiyada oo ay waajib tahay in waalidku marka ugu horeysa ogaado waalidiintu waa kuwa ugu dambeeya ee ogaada,si kastaba sababtu ha ahaatee.
Waalidiintu waa in ay gacan saar dhaw iyo wada shaqeyn la leeyihiin Maamulka dugsiyadu . Dugsiyadu waa in ay joojiyaan in caruurtu oga turjunto waalidiinta marka dugsiga looga yeero oo laga hadlayo waxyaabo ardayga khuseeya. Maadaama ay jiraan waalidiin fara badan oo aan ku hadlin Swedish, waxaa suurtogal ah in ardayga uu maamulka dugsigu ka dhiganayo turjubaanka uusan si sax ah u ugu gudbin waalidiinta waxyaabaha la doonayo in waalidiintu ogaadaan.
Ugu dambeyntii, sida caruurteenu ugu guuleystaan dhaqanka iyo bulshada cusub waxa ay ku xiran tahay sida aanu uga qeyb qaadanio waxbarshadooda iyo barbaarintooda. Waalidiinu waa in aanay noqon kuwa dib isu dhiga oo suga inta looga yeero ee waa in ay noqdaan kuwo dhiifoon, jooga, si joogta ahna xiriir ula leh dugsiga iyo macalimiinta. Waa arrin aan dhamaad laheyn gacan balaaranna ka geysaneysa mustaqbalka caruurteena.

AD

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here