Maanta ayaa waxaa si rasmi ah u bilowday shaacinta cida ku guuleysatay biladaha Nobel, iyadoo ugu horeyn la shaaciyay cida ku guuleysatay bilada Daawada, iyadoo isbuuca inta ka dhiman la shaacin doono qeybaha kale ee bilada, hadaba halkaan waxaaan ku eegaynaa taariikhda biladaha Nobel iyo sababt ka dambaysa.
Biladaha Nobel waa kuwo aad caan uga ah caalamka, oo loo aqoonsanyahay bilida ugu qiimaha badan adduunka. Laakiin maxaad ka taqaanaa ninka abuuray biladan? Alfred Bernhard Nobel waxa uu ku dhashay Stockholm, Sweden 21-kii Oktoobar 1833. Waxa uu ahaa nin Iswiidhish ah oo ahaa Saynisyahan, Injineer, Hal Abuure, Nin hubka sameeya iyo asagoo alifay maadada laga sameeyo qaraxyada.
Waxa uu ahaa milkiilaha shirkada Bofors oo ahayd shirkad wayn oo hubka sameysa, taas oo uu horey uga soo badalay warshad sameysa birta.
Dardaarankiisii ayuu ku dalbaday sameynta Biladaha Sharafka Nobel Prize taas oo asaga loogu magacdaray.
Alfred Nobel waxuu Maraykanka waxbarasho u tagay markuu jiray 18 sano isagoo bartay maadada Kimistiriga. Aabihiis nin warshad leh ayuu ahaa, markuu ku soo laabtay Sweden oo ay burburtay warshadii aabihiis, Alfred waxa uu waqtigiisa siiyay barashada qaraxyada. Qarax weyn oo ka dhacay warshadiisa 3 bishii september 1864 ee ku taalay Heleneborg oo ka tirsan Stockholm ayaa waxaa ku dhintay 3 qof oo uu ku jiro walaalkiis.
Alfred Nobel ayaa sidoo kale ku hadli jiray 6 luuqadood oo kala ah Iswiidhish, jermal, Faransiis, ruush, iyo talyaani.
Alfred Nobel ayaa go’aanka in uu sameeyo Biladaha Nobel gaaray ka dib markii walaalkiis ku dhintay Faransiiska, iyadoo 
warbaahinta Faransiisku qoreen in uu ganacsadihii dhimashada geeriyooday.
Aasaaskii bilad sharafka Nobel Prize waxa uu ahaa sanadkii 1895, ayadoo Alfred Nobel uga tagay dhamaan dhaqaalihiisii oo gaarayay ilaa 250 milyan oo dolar. Maadaama uusan Alfred wax dhaxal ah u reebin qaraabadiisa ayaa dood ka dhalatay bilada Nobel, iyadoo maxkamad laysla tagay. Biladiii ugu horeysay ayaa la bixiyay sanadkii 1901. Ilaa 1901 bilada ayaa waxay sharaftay rag iyo dumar aad horumar uga sameeyay xaga Fiisigiska, Kimistriga, luuqadaha, nabada iyo hada oo lagu daray dhaqaalaha.
Qofkasta ee la siiyo bilada ayaa waxa la siiyaa bilad dahab ah, shahaado iyo lacag khadar keedu kala duwan yahay. Lacagta la bixiyo sanadkasta waxay ku xirantahay lacagta soo gasha Hay’ada Nobel, sanadkii 2009-ka waxaa la bixiyay 10 milyan oo karoon (1.4 milyan oo dollar).
Biladaha Nobel ayaa waxaa bixiya machadyo kala duwan sida Machadka Sayniska ee Boqortooyada Sweden (Kungliga Vetenskapsakademien) oo bixiya Biladaha Fiisigiska, Kimistiriga iyo Dhaqaalaha. Jaamacada Karolinska ayaa bixisa Biladaha Caafimaadka, sidoo kale Akadamiyada Sweden (Svenska Akademien) ayaa bixisa Bilada Luuqadaha. Bilada Nabada ee Nobel Peace Prize ma bixiyaan machadyada Sweden ee waxaa bixiya Gudiga Nobelka ee Norway.
Sida uu amray Alfred Nobel xubnaha Hay’ada Nobel ayaa la doonayaa in ay ka koob naadaan 5 qof oo Iswiidhish ah ama Norway u dhashay, xafiiskeeduna waa in uu nokhdaa Stockholm.
ilaa 3000 kun oo qof ayaa loo doortaa in ay ka qayb noqdaan musharaxiinta biladaha Nobel sanadkiiba. Dadka loo magacaabo musharaxnimada looma sheego in ay musharax yihiin, magacoodana lama sheego. Doorashada qofka helaya bilada ayaa waxaa cod u qaada macaahida ay quseyso iyadoo qofka codka ugu badan hela la siiyo bilada.
Xaflada bixinta biladaha ayaa ka dhacda magaalada Stockholm 10-ka Diseembar sanadkasta. Xaflada bixinta bilada Nabada ee Nobel Peace Prize ayaa waxay ka dhacdaa magaalada Oslo ee Norway, ayadoo la qabto inta badan 10-ka diseembar sanadkasta.
Alfred Nobel ayaa geeriyooday 10-kii December 1896, isagoo ku sugnaa xaflad ka dhacaysa magaalada Sanremo, Italy.
